In memory of the 100th Anniversay of the birth U Khin Maung Latt and Daw Khin Myo Chit (1915-2015), Collection of portraits of their contemparies in Burmese literature and histroy

Thursday, June 25, 2015

ဘိုုးဘြားမ်ားနဲ႔ စာေပမိတ္ေဆြမ်ား ရာျပည့္ အမွတ္တရ (ေမာင္ရစ္)


ေမာင္ရစ္ – ဘိုုးဘြားမ်ားနဲ႔ စာေပမိတ္ေဆြမ်ား ရာျပည့္ အမွတ္တရ 
(အယ္ဒီတာ့လက္ေရး၊ မိုုးမခ) ဧျပီ ၂၃၊ ၂၀၁၅

၂၀၁၅ ခုုႏွစ္ဟာ က်ေနာ့္ဘိုုးဘြား – ဦးခင္ေမာင္လတ္၊ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္တိုု႔သာ သက္ရွိထင္ရွားရွိခဲ့မယ္ဆိုုရင္ သူတိုု႔ေတြ ရာျပည့္တဲ့ ႏွစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ထိုု႔အတူပါပဲ ျမန္မာျပည္ရဲ့ အမ်ဴိးသားေခါင္းေဆာင္ၾကီး သခင္ေအာင္ဆန္း ရာျပည့္ႏွစ္ ျဖစ္တယ္။ ၁၉၃၈ ေက်ာင္းသားသပိတ္မွာ က်ဆုုံးခဲ့တဲ့ ဗိုုလ္ေအာင္ေက်ာ္ရဲ့ ရာျပည့္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ရဲ့ စာေပနဲ႔ စာနယ္ဇင္းေမာ္ကြန္း၀င္ လူထုုစာေပေမာင္ႏွံအနက္ ဆရာမၾကီး လူထုုေဒၚအမာရဲ့ ရာျပည့္ႏွစ္လည္း ျဖစ္ေနပါေတာ့တယ္။ ျပီးေတာ့ သူတိုု႔တေတြဟာ ျမန္မာျပည္ရဲ့ ကိုုလိုုနီေခတ္မွာ အတူတကြ မိတ္ေဆြမ်ားအျဖစ္ ျဖတ္သန္းခဲ့ၾကတဲ့ သူေတြ။ သူတိုု႔တင္ပဲလား ဆိုုေတာ့မကေသးပါဘူး။ သူတိုု႔ေတြရဲ့ စာေပမိတ္ေဆြေတြ ရာျပည့္ၾကိဳ ရာျပည့္ ရာျပည့္ေက်ာ္ေတြ အမ်ားအျပားဟာ ျမန္မာျပည္ရဲ့ ေခတ္အဆက္ဆက္ကိုု အတူတကြျဖတ္သန္းခ့ဲၾကသူေတြ။ အတူတကြ ၾကီးျပင္းခဲ့ၾကသူေတြ။ ဆရာၾကီး သခင္ကိုုယ္ေတာ္မႈိင္းက စလိုု႔ ဘိုုးဘြားတိုု႔ရဲ့ ရာျပည့္ (အၾကိဳ၊ အေက်ာ္) မိတ္ေဆြေတြ စာရင္းျပဳစုုၾကည့္ေနမိပါေတာ့တယ္။ ျပီးေတာ့ ဘိုုးဘြားေတြ သက္ရွိထင္ရွားရွိခဲ့စဥ္ မိမိတိုု႔အနီးအနားမွာ ျဖတ္သန္းသြားလာခဲ့ၾကတဲ့ သူတိုု႔မိတ္ေဆြေတြကိုု ျပန္လိုု႔ ျမင္ေယာင္ေနမိတယ္။ အန္ကယ္ဦးၾကည္ေမာင္၊ သခင္ထိန္၀င္း၊ သခင္အုုန္းျမင့္၊ ဦးညိဳျမ၊ ဦးဘၾကည္၊ ေမာင္ထင္၊ မင္းသုု၀ဏ္၊ ေဒၚရီၾကိန္ … စတဲ့ စတဲ့ သူတိုု႔တေတြ သူတိုု႔တေတြကိုု သက္ရွိထင္ရွားစဥ္က ေတြ႔ၾကဳံခဲ့ရတယ္။ ဒီထက္ပိုုျပီး တန္ဖိုုးရွိတဲ့ အက်ဳိးေက်းဇူးကေတာ့ ဘိုုးဘြားတိုု႔ စာေပမိတ္ေဆြေတြရဲ့ စာေပ စာနယ္ဇင္း အေရးအသားေတြနဲ႔ က်ေနာ္တိုု႔ေတြ ၾကီးျပင္းခ့ဲရတယ္။ ေလ့လာသင္ယူခဲ့ရတယ္။ သူတိုု႔ အေတြးအျမင္ သေဘာထားအယူအဆေတြဟာ ေႏွာင္းလူတိုု႔အတြက္ ေကာင္းေမြ အသိပညာေတြ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ျဖစ္ေနဆဲ။ ျဖစ္ေနဦးမွာပဲ။

သည္ေတာ့ က်ေနာ္တိုု႔ေတြးမိေနတာက အခုုလိုု ၂၀၁၅ ခုုႏွစ္ ရာျပည့္တဲ့ ႏွစ္မွာ ဘုုိးဘြားေတြနဲ႔ စာေပမိတ္ေဆြေတြကိုု အမွတ္တရ ဂုုဏ္ယူ အမွတ္တရပြဲ ဓာတ္ပုုံ ပန္းခ်ီျပပြဲတခုု လုုပ္ၾကရင္ မေကာင္းဘူးလား ဆိုုတာပါ။ ဘဘၾကီးဦးခင္ေမာင္လတ္ (၁၉၁၅ – ၁၉၉၆) နဲ႔ ေမေမၾကီး ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ (၁၉၁၅ – ၁၉၉၉ ) တိုု႔ရဲ့ စာေပမိတ္ေဆြေတြကိုု စာရင္းျပဳစုုမိေတာ့ မိမိသိမွီသေလာက္ ရင္းႏွီးမိသေလာက္က ၈၄ ဦးေလာက္ ရွိလာတယ္။ ဓာတ္ပုုံေတြ ပန္းခ်ီရုုပ္ပုုံေတြကေတာ့ အင္တာနက္ေပၚ ေျခဆန္႔ႏိုုင္သေလာက္ စုုမိတယ္။ ေနာက္ျပီး အတိတ္ကိုု ျပန္ေတြးလိုုက္ေတာ့ ဘဘၾကီး ေမေမၾကီးတိုု႔တေတြ သူတိုု႔စာေပမိတ္ေဆြေတြနဲ႔ ၁၉၈၀ ခုုႏွစ္မ်ားမွာ ႏွစ္စဥ္ ထမနဲထိုုး ဧည့္ခံတဲ့ မိတ္ဆုုံပြဲေတြ လုုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ ဆရာၾကီး မင္းသုု၀ဏ္ (၁၉၀၉ – ၂၀၀၄) တိုု႔ မိသားစုုကလည္း ထမနဲ မိတ္ဆုုံပြဲ အစဥ္အလာမပ်က္ က်င္းပခဲ့ၾကတယ္။ ေနာက္ျပီး မႏၱေလးမွာဆိုုရင္လည္း လူထုုေဒၚအမာ (၁၉၁၅ – ၂၀၀၈) ေမြးေန႔ ဂါရ၀ျပဳ မိတ္ဆုုံပြဲေတြ … ။ ဒဂုုန္တာရာ (၁၉၁၉ – ၂၀၁၃) ေဆာင္းခိုုခ်ိန္ စာေပမိတ္ေဆြ ဂါရ၀ျပဳ မိတ္ဆုုံပြဲေတြ …။ အဲသည္မွာ ဘိုုးဘြားမ်ားရဲ့ အရိပ္အာ၀ါသေအာက္မွာ … မ်ဳိးဆက္ေဟာင္း မ်ဳိးဆက္သစ္ စာေပမိတ္ေဆြေတြ ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးစြာ ေတြ႔ဆုုံၾက စကားလက္ဆုုံခဲ့ၾကတာေပါ့။ အဲဒီမိတ္ဆုုံပြဲေတြကေန စာေပအာဇာနည္ စာေပသူရဲေကာင္း ဦး၀င္းတင္ (၁၉၃၀ – ၂၀၁၄)၊ ေမာင္ေသာ္က (၁၉၂၈ – ၁၉၉၁) တိုု႔တေတြကိုု ၾကဳံဆုုံ ရင္းႏွီးခြင့္ ရခဲ့တာေပါ့။ ဒီမိုုကေရစီအေရးေတာ္ပုုံၾကီးမွာ ရဲရင့္တဲ့ စာေပမိတ္ေဆြၾကီးေတြ အမ်ားအျပားရဲ့ ေျခရာေတြ ထင္က်န္ရစ္တာကိုု က်ေနာ္တိုု႔ ျပန္ ေျခရာေကာက္ေနမိတာေပါ့။ 

ဘိုုးဘြားတိုု႔ရဲ့ စာေပမိတ္ေဆြၾကီးေတြဟာ ေခတ္အဆက္ဆက္မွာ ေခတ္ကိုု ေက်ာပိုုးျပီး ေခတ္၀န္ကိုု ထမ္းခဲ့ၾကသူေတြခ်ည္းပါပဲ။ မ်ဳိးဆက္အဆင့္ဆင့္ လက္ဆင့္ကမ္းျပီး လက္တြဲ ခ်ီတက္ၾကသူေတြခ်ည္းပါပဲလား။ က်ေနာ္တိုု႔ မိုုးမခစာေပ၀ိုုင္းေတာ္သားေတြကိုု လက္တြဲ ေခၚယူခဲ့ၾကသူ လူၾကီးေတြဟာလည္း ဘိုုးဘြားတိုု႔ရဲ့ မိတ္ေဆြေတြခ်ည္းပါပဲလားဗ်ာ။ ဦးတင္မိုုး (၁၉၃၃ – ၂၀၀၇)၊ ေၾကးမုုံဦးေသာင္း (၁၉၂၆ – ၂၀၀၈)၊ ေမာင္စြမ္းရည္ (၁၉၃၇ – )၊ ဦး၀င္းတင္ (၁၉၃၀ – ၂၀၁၄)၊ ေမာင္မိုုးသူ (၁၉၃၇ – )၊ ေဒၚမာမာေအး (၁၉၄၄ – )၊ ဦး၀င္းေဖ (၁၉၃၆) ၊ ေမာင္သာရ (၁၉၃၁ – ) တိုု႔တေတြဟာ မိုုးမခစာနယ္ဇင္းကေလး ရွင္သန္ျမင့္တင္ေစဖိုု႔ ေထြးေပြ႔ ကူညီခ့ဲၾကတယ္ မဟုုတ္ပါလား။ စာေပနဲ႔ စာနယ္ဇင္းသက္တမ္း ရွည္လ်ားသမွ် ဘိုုးဘြားတိုု႔ရဲ့ စာေပမိတ္ေဆြေတြနဲ႔ သူတိုု႔မ်ဳိးဆက္ေတြဟာ မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြ အစိမ္း အက်က္မေရြး လက္ခ်င္းခ်ိတ္ေပးခဲ့ၾကပါကလားလိုု႔ အေတြးနယ္ ခ်ဲ့ေနမိပါတယ္။

ဘိုုးဘြားတိုု႔ရဲ့ ေဘာ္ဒါေတြက နည္းမွ မနည္းတာပဲ။ သူတိုု႔အခ်င္းခ်င္းလည္း ခ်စ္ခင္ ေလးစား ေဖးမ ကူညီၾကသူေတြပဲ။ သူတိုု႔ေနာက္မ်ဳိးဆက္ေတြကိုုလည္း ေရွ႔ကိုု တိုုး ထိုုးထြက္ေစဖိုု႔ လမ္းခင္းေပးခဲ့ၾကတာပဲ။ ဘိုုးဘြားေတြ ေနာက္မ်ဳိးဆက္ေတြရဲ့ သားေျမးေတြကလည္း အဲသည္အစဥ္အလာကိုု ထိန္းသိမ္းျပီး လူငယ္ေတြနဲ႔အတူ လမ္းကူလိုု႔ ေလ်ာက္ေပးခဲ့တာပဲေပါ့။ ဒါေၾကာင့္လည္း မိုုးမခရဲ့ အတိုုင္ပင္ခံေတြ၊ ပင္တိုုင္ကေလာင္ရွင္ေတြထဲမွာ ကိုုဇာဂနာ (ဘ – နန္းညြန္႔ေဆြ၊ မိ – ေဒၚၾကည္ဦး)၊ သားၾကီးေမာင္ေဇယ် (ဘ – လင္းယုုန္ေမာင္ေမာင္)၊ လွေက်ာ္ေဇာ ( ဘ – ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာ)၊ ဖိုုးသံေခ်ာင္း (ဘ – လူထုုဦးလွ၊ မိ – လူထုုေဒၚအမာ) စတဲ့ မိေကာင္းဘခင္ သားသမီး ေျမးျမစ္ေတြ အမ်ားၾကီးပါလားလိုု႔ ဂုုဏ္ယူေနမိတယ္။ ဘိုုးဘြားတိုု႔နဲ႔ ရာျပည့္ စာေပမိတ္ေဆြေတြဟာ က်ေနာ္တိုု႔အားလုုံးရဲ့ မိဘ ဘိုုးဘြားေတြခ်ည္းပါပဲလိုု႔လည္း ဆက္စပ္ေနလိုုက္မိေတာ့တယ္။ က်ေနာ္တုုိ႔တေတြဟာလည္း စာေပနဲ႔ စာနယ္ဇင္း ညီအကိုု ေမာင္ႏွမ မိသားစုုေတြ သဖြယ္ ခ်ိတ္ဆက္ ကြန္ယက္ျဖစ္ေနေတာ့တာေပါ့။

သည္လိုုေျပာလိုုက္လိုု႔ စာေပမိသားစုု ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္း မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္းေတြၾကား အယူအဆ အယူ၀ါဒ အေတြးအျမင္ တမ်ဳိးတည္း တသံတည္း တပုုံစံတည္း ျဖစ္ရမယ္လိုု႔ မဆိုုပါဘူးခင္ဗ်ာ။ သေဘာထားခ်င္း မတူ ကြဲျပား ျငင္းခုုံမႈေတြ၊ အျပိဳင္အဆိုုင္ ေျပာဆိုု ေရးသားၾကတာေတြ ရွိတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ သူတိုု႔တေတြဟာ တဦးအက်ဳိးစီးပြား အသက္ စည္းစိမ္ ပ်က္စီးမႈ ျဖစ္ေစတဲ့အထိ ရန္သူေတြ မဟုုတ္ခဲ့ၾကဘူး။ တသက္တာမွာ မိတ္ေဆြေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္ဆိုုတာ ေတြ႔ရွိရတာပါ။ ႏွစ္ ၁၀၀ အၾကာ သူတိုု႔မရွိေတာ့တဲ့အခါ ေနာက္လာတဲ့သူက သိမီသေလာက္ ျပန္ျပဳစုုၾကည့္တဲ့အခါ အဲသည္ ဂုုဏ္ရည္ဟာ ထူးျခားလွပေနတယ္ မဟုုတ္ဘူးလား။ သိုု႔ေသာ္ စာေပမိတ္ေဆြေတြဟာ မိတ္ေဆြေတြအျဖစ္ တသက္တာ ျမဲခဲ့ၾကပါတယ္။

သည္ေတာ့ က်ေနာ္ရဲ့ ဘိုုးနဲ႔ ဘြား ရာျပည့္မွာ သူတိုု႔နဲ႔အတူ မိတ္ေဆြေတြျဖစ္ခဲ့ ဆုုံဆည္း ေရစက္ဆုုံခဲ့ၾကတဲ့ ရာျပည့္ၾကိဳ ရာျပည့္ ရာျပည့္ေက်ာ္ စာေပမိတ္ေဆြေတြ အမွတ္တရ လက္လွမ္းမီသေလာက္ စာရင္းျပဳစုု ဓာတ္ပုုံ ရုုပ္ပုုံ ျပပြဲတခုု လုုပ္မယ္။ သက္ရွိထင္ရွားေသးတဲ့ မိမိတိုု႔ စာေပမိတ္ေဆြ မ်ဳိးဆက္ေတြနဲ႔ မိတ္ဆုုံပြဲ ျပန္လည္ အသက္သြင္းမယ္။ အမွတ္တရ မိတ္ေဆြစကား ေမတၱာစကားေတြ ေျပာၾကားၾကမယ္။ မိုုးမခမိတ္ဆုုံပြဲကိုု အဲသည္လိုုေလး လုုပ္ခ်င္တယ္လိုု႔ ေတြးမိတယ္။ ဦးခင္ေမာင္လတ္နဲ႔ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ရဲ့ ေျမးတဦးလည္းျဖစ္ က်ေနာ့္ရဲ့ အမႊာညီမလည္း ျဖစ္တဲ့ စာေရးဆရာ ဂ်ဴနီယာ၀င္းက ရာျပည့္အထိမ္းအမွတ္ထုုတ္ေ၀မယ့္ Memory of my grand-parents အဂၤလိပ္ဘာသာ စာအုုပ္ကိုုလည္း မိတ္ဆက္မယ္ဗ်ာ။ ေမလအမီ ထုုတ္ျဖစ္မယ္ဆိုုျပီး လုုံးပမ္းေနတဲ့ မိုုးမခလစဥ္ ေမလထုုတ္ကိုုလည္း အဲသည္မွာ လက္ေဆာင္ေပးျဖစ္ေအာင္ ေပးလိုုက္ဦးမွာေပါ့။ သူတိုု႔တေတြ ရာျပည့္ခဲ့ၾကခ်ိန္မွာ မိုုးမခစာနယ္ဇင္းဆိုုတာက ၁၂ ႏွစ္သားကေလးပဲ ရွိပါေသးပါကလား။ 

မလိမၼာ အသိဥာဏ္ မရင့္က်က္ေသးသမိုု႔ ခြင့္လႊတ္ သီးခံ ခ်စ္ခင္ အားေပးၾကပါဦးလုုိ႔ ဖိတ္ၾကားလိုုက္ခ်င္ပါရဲ့။
(သည္ေနရာမွာ ဘိုုးဘြား နဲ႔ ရာျပည့္ စာေပမိတ္ေဆြမ်ား မီသမွ်စာရင္း -

0 comments