ေဒါက္တာဘေမာ္ (၁၈၉၃ - ၁၉၇၇)၊ Dr Ba Maw (1893 - 1977)
ျမန္မာ့သမိုင္းတေကြ႔မွ အဓိပတိႀကီး ေဒါက္တာဘေမာ္
သန္းဝင္းလိႈင္ (မိုုးမခ) ဧၿပီ ၂၈၊ ၂၀၁၁
ေဒါက္တာဘေမာ္သည္ ကိုလိုနီေခတ္၊ ဂ်ပန္ေခတ္၌ ထင္ရွားခဲ့ေသာ ပထမဆံုး ပါရဂူဘြဲ႔ရ ႏိုင္ငံေရးသမားႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္သည္။ သူသည္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ႏိုင္ငံေရးတြင္ က်င္လည္၍ ႏိုင္ငံေရးပါး ဝသည္။ ထို႔ျပင္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားမ်ားထဲမွ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အဂၤလိပ္စာဌာနတြင္ ပထမဆံုးေသာ ကထိကရာထူးရခဲ့သူျဖစ္ၿပီး၊ လန္ဒန္ ဂေရးအင္းဥပေဒေက်ာင္းမွ (Bar of Law) ဝတ္လံုဘြဲ႔ႏွင့္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ေဘာလ္ဒိုးတကၠသိုလ္မွ ပီအိပ္ခ်္ဒီ (ပါရဂူ)ဘြဲ႔ကို ပထမဆံုးရခဲ့သူျဖစ္သည္။ သူသည္ ကိုလိုနီေခတ္ ကိုးဆယ့္တစ္ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလတြင္ ပညာေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၊ နန္းရင္းဝန္ (ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္)၊ ဂ်ပန္ေခတ္တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲ (အဓိပတိ) တာဝန္မ်ားကိုထမ္းရြက္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။
ေဒါက္တာဘေမာ္ကို ၁၈၉၃ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၈ ရက္ဗုဒၶဟူးေန႔တြင္ မအူပင္ၿမိဳ႕၌ အဖ ဦးေက်း၊ အမိ ေဒၚသိန္းတင္တို႔မွ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ ေမြးခ်င္းႏွစ္ေယာက္တြင္ အငယ္ျဖစ္သည္။ အစ္ကို ျဖစ္သူမွာ ဥပေဒပါေမာကၡ ေဒါက္တာဘဟန္ (၁၈၉၀-၁၉၆၉) ျဖစ္သည္။ ဖခင္ ဦးေက်း (ဦးေမာင္ေမာင္ေက်း)မွာ သာသနာျပဳဆရာႀကီး ေဒါက္တာမွတ္၏ တပည့္ရင္းတဦးျဖစ္၍ မႏၱေလး သံထဲေက်ာင္းတြင္ မင္းတုန္းမင္း၏ သားေတာ္မင္းညီမင္းသားမ်ားႏွင့္အတူ ပညာသင္ၾကားခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္တို႔ အထက္ျမန္မာျပည္ကို သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ သထံုေဒသ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္မႈ တြင္ပါဝင္၍ ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ တိမ္းေရွာင္သြားခဲ့သည္။
ေဒါက္တာဘေမာ္သည္ ငယ္စဥ္က ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္ျဖစ္ၿပီး ဥေရာပမွျပန္လာၿပီးေနာက္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျဖစ္လာသည္။ ငယ္စဥ္ကစိန္ေပါေက်ာင္း (အ.ထ.က (၆) ဗိုလ္တေထာင္) မွ တကၠသိုလ္ဝင္စာေမးပြဲ ေအာင္ျမင္၍ ၁၉၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွ ဝိဇၨာဘြဲ႔ရရိွခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ အစိုးရအထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ ေက်ာင္းဆရာအျဖစ္ ေခတၱဝင္ေရာက္လုပ္ကုိင္ၿပီး ကာလကတၱား တကၠသိုလ္မွ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္တြင္ မဟာဝိဇၨာဘြဲ႔(M.A) ရရိွခဲ့သည္။ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ အဂၤလိပ္စာ ဌာနတြင္ ပထမဆံုး ဗမာလူမ်ဳိး ကထိကအျဖစ္ ၁၉၁၆ မွ ၁၉၂၀ အထိ ေလးႏွစ္တာမွ် ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရရိွခဲ့သည္။ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလန္ျပည္ ကိန္းဗရစ္တကၠသိုလ္သို႔ သြားေရာက္ ပညာ သင္ၾကားခဲ့ၿပီး ၁၉၂၃ ခုႏွစ္တြင္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ ဂရင္းအင္းမွ ဘာရစ္စတာ (Barrister at Law) ဝတ္လံု ဘဲြ႔ရသည္။ ၁၉၂၄ ခုႏွစ္မွာပင္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ေဘာလ္ဒိုးတကၠသိုလ္မွ ဗုဒၶဘာသာက်မ္းျပဳ၍ ပါရဂူ (Ph.D) ဘြဲ႔ရရိွခဲ့သည္။ ပီအိပ္ခ်္ဒီအတြက္ တင္သြင္းခဲ့သည့္စာတမ္းမွာ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ခရစ္ယာန္ ဘာသာရိွ စ်ာန္ကမၼဌာန္းမ်ားကို ႏိႈင္းယွဥ္ေလ့ေလာသည့္ ‘အိစ္တင္းမစ္တစ္ဇင္း’ (Eastern Mysticism) စာတမ္း ျဖစ္သည္။
၁၉၂၄ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္လည္ေရာက္ရိွၿပီး ဝတ္လံုလိုက္ရာ ၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္ သာယာဈတီ ဂဠဳန္ဆရာစံႏွင့္ မ်ဳိးခ်စ္ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားဘက္မွ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ရာမွ ထင္ရွားလာခဲ့သည္။
၁၉၃၂ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအား အိႏၵိယႏိုင္ငံႏွင့္ ခြဲေရးတြဲေရးကိစၥ ေပၚေပါက္ လာေသာအခါ အိႏိၵယႏွင့္ခြဲေရးကိုလိုလားေသာ ဦးဘေဘ ေခါင္းေဆာင္အဖြဲ႔မ်ားက ခြဲေရးအသင္း ဖြဲ႔စည္းခဲ့သလို ေဒါက္တာဘေမာ္၊ ေဒါက္တာဘဟန္၊ ဝတ္လံုဦးေက်ာ္ျမင့္၊ ဦးေက်ာ္ဒင္၊ ရမ္းျဗဲ ဦးေမာင္ေမာင္၊ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိ၊ ဦးဘခုိင္တို႔ ပါဝင္သည့္အဖြဲ႔က တြဲေရးကိုလိုလားသူမ်ားက မခြဲခြာေရး အသင္း (တြဲေရးအဖြဲ႔)ကို ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၾကသည္။ ယင္းအဖြဲ႕ကို အတိုေကာက္အားျဖင့္ ‘ေမာ္ျမင့္ျဗဲ ပါတီ’ ဟုလည္း ေခၚၾကသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ေဒါက္တာဘေမာ္သည္ ႏိုင္ငံေရးေလာကသို႔ ဝင္ေရာက္ခဲ့သည္။
ထို႔ျပင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သမဂၢအသင္းတုိက္၌ ခြဲေရး တိုက္ေရး အေခ်အတင္စကားေျပာပြဲ က်င္းပရာ ခြဲေရးဘက္မွ ဦးဘေဘႏွင့္ ဝတ္လံုဦးဘစီ၊ တြဲေရးဘက္မွ ေဒါက္တာဘေမာ္ႏွင့္ ေဒါက္တာဘဟန္ ညီအစ္ကိုတို႔က ေဟာေျပာၾကသည္။
၁၉၃၂ ခု ႏိုဝင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအရ စတုတၳ အႀကိမ္ေျမာက္ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲက်င္းပခဲ့ရာ ေဒါက္တာဘေမာ္ ဦးစီးေသာ ပါတီက အမတ္ဦးေရ ၂၅ ဦး ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံသည္။
ေဒါက္တာဘေမာ္သည္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အမတ္အျဖစ္ေရြးခ်ယ္ခံရၿပီးေနာက္ ၿဗိတိသွ် ပါလီမန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ တြဲဖက္ေကာ္မတီႏွင့္ေဆြးေႏြးရန္ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္ ၁၂ ဦး (ဦးဘေဘ၊ ဝတ္လံုေတာ္ရ ဦးသိမ္းေမာင္၊ ဦးခ်စ္လိႈင္၊ ေဒါက္တာဘေမာ္၊ အိႏိၵယလူမ်ဳိးအမတ္ ထရပ္ဂ်ီ၊ ေဒါက္တာေဒၚေစာစ၊ သရာေရႊဘ၊ မစၥတာကင္းပတ္နက္၊ မစၥတာဟာဂ်ီ၊ မစၥတာေကာဝပ္စ္ဂ်ီ၊ မစၥတာ ဟာပါး၊ ဦးေရႊသား)ႏွင့္အတူ ၁၉၃၃ ႏိုဝင္ဘာ ၈ ရက္ေန႔တြင္ အဂၤလန္ျပည္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕သို႔ သြားေရာက္ခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၉၃၄ ခုႏွစ္ ဧၿပီ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ေဒါက္တာဘေမာ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပူးတြဲတာဝန္ခံ အစိုးရအဖြဲ႕တြင္ ပညာေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ပညာေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ တာဝန္ယူေနစဥ္အတြင္း ႏွစ္စဥ္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁၀ ရက္ကိုအမ်ဳိးသားေန႔အျဖစ္ ျမန္မာျပည္ေက်ာင္းမ်ားအားလံုး တရားဝင္ေက်ာင္းပိတ္ရက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၃၆ တြင္ ေဒါက္တာဘေမာ္သည္ ဆင္းရဲသားဝံသာႏု (ဓားမ) ပါတီကို ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္၍ ၁၉၃၆ မွ ၁၉၄၂ အထိ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။
၁၉၃၆၊ ေမ ၁၃ တြင္ ငါးပြင့္ဆုိင္အဖြဲ႔ဥကၠ႒ မင္းသားႀကီးထိပ္တင္ဝ က ေဒါက္တာဘေမာ္ထံ ညီညြတ္ေရးအဖြဲ႔ထဲ ပါဝင္ရန္ ဖိတ္ေခၚစာေပးပို႔သည္။ ေဒါက္တာဘေမာ္က ငါးပြင့္ဆိုင္ဥကၠ႒ မင္းသားႀကီးထိပ္တင္ဝ ထံ ၎တင္ျပေသာ အခ်က္ေလးခ်က္ကို ညီညြတ္ေရးအဖြဲ႔က လက္ခံပါက ေနာက္လိုက္အျဖစ္ ထားရာေနေစရာသြားပါမည္ဟု အေၾကာင္းျပန္စာပို႔ခဲ့သည္။
ယင္းေနာက္ ၁၉၃၆ ႏို၀င္ဘာ ၁၀ ရက္မွ ၁၄ ရက္ေန႔အထိက်င္းပခဲ့ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ စီရင္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အက္ဥပေဒ (၉၁ ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရး) အရ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ငါးပြင့္ဆိုင္ပါတီမွ ၄၆ ဦး၊ ေဒါက္တာဘေမာ္၏ ဆင္းရဲသားဝံသာႏု (ဓားမ)ပါတီမွ ၁၆ ဦး၊ ဦးခ်စ္လိႈင္ ဂ်ီစီဘီေအမွ ၁၂ ဦး၊ ကိုယ့္မင္းကိုယ့္ခ်င္းအဖြဲ႔မွ ၃ ဦး၊ ေဖဘီယန္ပါတီမွ ၁ ဦး (ဦးေမာင္ျမစ္)ႏွင့္ ေရႊေတာင္ၾကားပါတီမွ ၂ ဦး၊ သက္ပန္း ဂ်ီစီဘီေအမွ ၁ ဦးႏွင့္ တသီးပုဂၢလအမတ္ ၁၇ ဦး အေရြးခံရသည္။
သို႔ေသာ္ ငါးပြင့္ဆိုင္အဖြဲ႔သည္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အမတ္ေလာင္းမ်ား ရာထားစဥ္ကပင္ အတြင္းေရးအားျဖင့္ စိတ္ဝမ္းကြဲျပားေနၾကရာ ၁၆ ဦးမွ် အေရြးခံရသည့္အတြက္ အားအႀကီးဆံုးပါတီ အျဖစ္ျဖင့္ ဦးဘေဘအား ေခါင္းေဆာင္ေစ၍ အစိုးရအဖြဲ႔ ဖြဲ႔ေစရန္အတြက္ ဘုရင္ခံက အပ္ႏွင္း၏။ ဦးဘေဘသည္ ငါးပြင့္ဆိုင္ပါတီဝင္တို႔ႏွင့္ေစ့စပ္ၿပီး ဝန္ႀကီးရာထူးမ်ားေရြးခ်ယ္၍ အစိုးရအဖြဲ႔ကို ႀကိဳးစားဖြဲ႔ေသာ္လည္း ညီညြတ္မႈကိုမရဘဲ အစိုးရမဖြဲ႔ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ၁၉၃၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ ဘုရင္ခံထံ ျပန္အပ္လိုက္ရသည္။
ထိုအခါ ေဒါက္တာဘေမာ္သည္ ငါးပြင့္ဆိုင္တြင္ သေဘာကြဲျပားေနေသာ အမ္ေအဦးေမာင္ႀကီး၊ ဝတ္လံုဦးပု၊ ေဒါက္တာသိန္းေမာင္၊ မိတၳီလာဦးဘရင္၊ မႏၱေလးဦးဘဦးစသည္တို႔ႏွင့္ အိႏၵိယ တိုင္းရင္းသားအမတ္မ်ား၊ ကရင္အမ်ဳိးသားအမတ္မ်ား၊ ရခိုင္အမ်ဳိးသားအမတ္မ်ား၊ ဦးခ်စ္လိႈင္အဖြဲ႔ တသီးပုဂၢလတို႔ႏွင့္ ညႇိႏိႈင္းရာ အမတ္ဦးေရအဖြဲ႔ဝင္ ၇၀ မွ်ရရိွသြားေသာေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဘုရင္ခံ ဆာအာခ်ီေဘာေဒါက္ကလပ္ေကာ့ကရိန္း က ေဒါက္တာဘေမာ္အား အစိုးရဖြဲ႔ခိုင္းသည္။ သို႔ျဖင့္ ေဒါက္တာဘေမာ္တင္ျပေသာ အစိုးရအဖြဲ႔ဝင္အမည္စာရင္းကို ဘုရင္ခံက ၁၉၃၇ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၁ ရက္ ေန႔တြင္ အတည္ျပဳခဲ့သည္။
ဤသို႔ျဖင့္ ၫြန္႔ေပါင္းအစိုးရအဖြဲ႔တြင္ နန္းရင္းဝန္အျဖစ္ ေဒါက္တာဘေမာ္၊ ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီးအျဖစ္ ဦးေပၚထြန္း၊ ပညာေရးဝန္ႀကီး သာယာဝတီဦးေမာင္ေမာင္၊ သစ္ေတာေရးဝန္ႀကီး ဦးေစာေဖသာ၊ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီး ဦးထြန္းေအာင္ေက်ာ္၊ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္တာ သိန္းေမာင္၊ အခြန္ေတာ္ဌာနဝန္ႀကီး မႏၱေလးဦးဘဦးတို႔ ပါဝင္သည္။
နန္းရင္းဝန္ျဖစ္ၿပီးေနာက္ ႏွစ္စဥ္ တန္ေဆာင္မုန္းလာျပည့္ေက်ာ္ ၁၀ ရက္ေန႔ကို အမ်ဳိးသား ေန႔အျဖစ္ အမ်ားျပည္သူ႐ုံးပိတ္ရက္အျဖစ္ ေၾကညာေပးခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ေဒါက္တာဘေမာ္သည္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားသပိတ္မ်ား၏ လိုလားခ်က္မ်ားကို “ျမန္မာျပည္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသည္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားေက်ာင္းအစစ္ ျဖစ္ရမည္။ ဤအတိုင္းျဖစ္ေစရန္ ၫြန္႔ေပါင္းအစိုးရက သေဘာမထားလွ်င္ ရာထူးျပန္အပ္၍ မိမိအစိုးရအဖြဲ႔မ်ားကို ဖ်က္သိမ္းမည္။ ျမန္မာတိုင္းရင္းသား တကၠသိုလ္သည္ ဓနရွင္မ်ား၏တကၠသိုလ္သာ မျဖစ္ရ၊ ဆင္းရဲသားမ်ားလည္း ဓနရွင္မ်ားကဲ့သို႔ တကၠသိုလ္ပညာကိုရွာမွီး၍ တကၠသိုလ္စာေမးပြဲမ်ားကို ေအာင္ႏိုင္ရန္ လုပ္ရမည္။ ဤကဲ့သို႔ျဖစ္ႏုိင္ရန္ ဆင္းရဲသားမ်ားရႏိုင္သည့္ စေကာလားရွစ္မ်ား တိုး၍ေပးရန္ႏွင့္ စရိတ္မရိွ၍ မသင္ႏိုင္ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ား စာေမးပြဲဝင္ခြင့္ေပးမည္။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္း၌ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားကို ျမန္မာဘာသာ အားျဖင့္ သင္ၾကားႏိုင္ရန္ေအာင္ ယခုကစ၍ အုတ္ျမစ္ခ်ရမည္။ အုတ္ျမစ္ကစရမည္ျဖစ္၍ အခ်ိန္ လိုဦးမည္ျဖစ္ရာ ျမန္မာဘာသာကို ပညာေရး၌ အားေပးရန္ အထူးရည္ရြယ္ပါသည္” ဟု ၿမိဳ႕ေတာ္ ခန္းမ အစည္းအေဝး၌ ေျပာၾကားေလသည္။
သို႔ေသာ္ ၁၃၀၀ျပည့္ အေရးေတာ္ပုံႀကီး ၁၉၃၈ တြင္ နယ္ခ်ဲ႕လက္ပါးေစမ်ား၏ ရက္စက္စြာ ႐ိုက္ႏွက္မႈေၾကာင့္ ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္ႏွင့္ မႏၱေလးအာဇာနည္ ၁၇ ဦးတို႔ က်ဆံုးခဲ့ရျခင္း၊ ကုလား-ဗမာ အဓိက႐ုဏ္းျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ားက ေအာ့ႏွလံုးနာကာ ေဒါက္တာဘေမာ္ ဦးေဆာင္ေသာ ညြန္႔ေပါင္းအစိုးရကို တႏုိင္ငံလံုးက ဝိုင္းဝန္း ႐ႈတ္ခ်ခဲ့ၾကသည္။ လႊတ္ေတာ္တြင္လည္း အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ မ်ဳိးခ်စ္ပါတီမွ ဂဠဳန္ဦးေစာ တင္သြင္းသည့္ ေဒါက္တာဘေမာ္ ေခါင္းေဆာင္သည့္ ၫြန္႔ေပါင္းအစိုးရအေပၚ အယံုအၾကည္မရိွအဆိုကို မဲခြဲရာ ေထာက္ခံမဲ ၇၀၊ ကန္႔ကြက္မဲ ၃၇ မဲျဖင့္ အဆိုႏိုင္ခဲ့သျဖင့္ ေဒါက္တာဘေမာ္ အစိုးရ ျပဳတ္က်သြားေလသည္။
၁၉၃၉ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔ (အခ်ဳိ႕က ေအာက္တိုဘာလ ၁ ရက္ေန႔ဟု ဆို) တြင္ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေသြးစည္းေဆာင္ရြက္ရန္ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးသခင္မ်ား၊ ငါးပြင့္ဆိုင္၊ ဆင္းရဲသားဝံသာႏု၊ ေနျပည္ေတာ္ စသည့္ အဖြဲ႔မ်ားပူးေပါင္းလက္တြဲ၍ ဗမာ့ထြက္ရပ္ဂိုဏ္း (Burma Freedom Bloc) ကို ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္လိုက္သည့္အခါ အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ တင္ေျမႇာက္ခံ ရသည္။ ထိုစဥ္က ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္ကို ႐ိုက္သတ္သည့္ ေဒါက္တာဘေမာ္ႏွင့္ မဟာမိတ္ ဖြဲ႔ရေကာင္းလားဟု တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးမွ အခ်ဳိ႕ေသာအင္အားစုမ်ားက မေက်နပ္ၾကေခ်။ နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္ကို ပိုမိုအင္အားႀကီးသည့္ အမ်ဳိးသားအင္အားႏွင့္ တိုက္ရမည္ဟု ရွင္းျပမွ သေဘာေပါက္လာၾကသည္။
၁၉၄၀ ျပည့္ႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၆ ရက္ေန႔တြင္ ဗမာ့ထြက္ရပ္ဂိုဏ္း၏ေခါင္းေဆာင္ ေဒါက္တာ ဘေမာ္ အဖမ္းခံရသည္။ ထို႔ေနာက္ ၾသဂုတ္လ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ေထာင္ဒဏ္တႏွစ္ အျပစ္ေပး၍ မႏၱေလးေထာင္သို႔ ပို႔ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ေအာက္တိုဘာ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ မႏၱေလးေထာင္မွ မိုးကုတ္ ေထာင္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့သည္။ ဂ်ပန္တပ္မ်ား ျမန္မာျပည္သို႔ ဝင္ေရာက္လာၿပီးေနာက္ ၁၉၄၂ ဧၿပီ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ ေဒါက္တာဘေမာ္ မိုးကုတ္ေထာင္မွ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္သြားသည္။
ဂ်ပန္ကင္ေပတိုင္စစ္ပုလိပ္အဖြဲ႔က ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ေမ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ မိုးကုတ္ေထာင္မွ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္သြားေသာ ေဒါက္တာဘေမာ္ကို ဂ်ပန္တပ္မေတာ္ဌာနခ်ဳပ္ရိွရာ ေမၿမိဳ႕ (ျပင္ဦးလြင္) သို႔ ေခၚေဆာင္သြားသည္။
ယင္းေနာက္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာျပည္ရိွ ဂ်ပန္စစ္တပ္မ်ား၏ စစ္ေသနာပတိ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး အီးဒါးက ျမန္မာျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စီစဥ္မႈေကာ္မတီ (Provisional Administrative Committee)တြင္ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ခန္႔အပ္ခဲ့၍ ေကာ္မတီကို ဖြဲ႔စည္းေစသည္။ ယင္းအဖြဲ႔တြင္ ေဒါက္တာသိမ္းေမာင္၊ သခင္ျမ၊ ဗႏၶဳလဦးစိန္၊ သခင္ထြန္းအုပ္၊ သခင္ႏု၊ ဓားမဦးဘသိန္း၊ ဦးလွေဖႏွင့္ သခင္ဗစိန္တို႔ ပါဝင္ၾကေလသည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁ ရက္ေန႔ နံနက္ ၈ နာရီတြင္ စစ္ဘက္ဆုိင္ရာ ဗဟိုဌာန ျဖစ္ေသာ အစိုးရအိမ္ေတာ္၌ ေဒါက္တာဘေမာ္အား နန္းရင္းဝန္(ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္)အျဖစ္ ဂ်ပန္ စစ္ေသနာပတိ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး အီးဒါးက ခန္႔အပ္ခဲ့သည္။ နန္းရင္းဝန္ ေဒါက္တာဘေမာ္က အစိုးရ အဖြဲ႔သစ္ဖြင့္ပြဲတြင္ “ဂ်ပန္တပ္မေတာ္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး၏လက္ေအာက္တြင္ ဖြဲ႔စည္းလိုက္ေသာ ေခတ္သစ္ ျမန္မာျပည္အစိုးရကို ကၽြႏု္ပ္တို႔ ယေန႔ေတြ႔ျမင္ၾကရၿပီ။ ဤေခတ္သစ္ အစိုးရသည္ ျမန္မာျပည္တြင္ ေခတ္သစ္ထူေထာင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ေခတ္သစ္အစိုးရ၏ လုပ္ငန္းအစီအစဥ္ ျဖစ္ေသာ ဝါဒစည္းမ်ဥ္းမ်ားကို ေၾကညာခဲ့သည္။
ေဒါက္တာဘေမာ္သည္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ တို႔ဗမာဆင္းရဲသား အစည္းအ႐ုံးကုိ ဖြဲ႔စည္းသည့္အခါ အစည္းအ႐ုံးေခါင္းေဆာင္ အာဏာရွင္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ေဒါက္တာဘေမာ္သည္ ရွင္ဘုရင္ဆန္ဆန္ အခမ္းအနားကို ႀကိဳက္သည္။ လိုတာထက္ပိုၿပီး အစည္းအေဝးျဖစ္ေစ၊ အခမ္းအနားတခုခုျဖစ္ေစ သူ ဝင္မလာမီ အခမ္းအနားမႉးက “အဓိပတိ အရွင္မင္းႀကီး ႂကြခ်ီလာပါေတာ့မည္။ တိတ္ေစ” ဟု ေအာ္သည့္အခါ အားလံုး ၿငိမ္ေနရသည္။
ဂ်ပန္ဧကရာဇ္ဘုရင္ ဟီ႐ုိဟီတုိ (၁၉၀၁-၁၉၈၉) က ေဒါက္တာဘေမာ္ အစိုးရအဖြဲ႔ဝင္တို႔အား ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၊ တုိက်ဳိၿမိဳ႕သို႔ ဖိတ္ေခၚ၍ ၁၉၄၃ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ ေဒါက္တာဘေမာ္အား တက္ေန ပထမတန္းဘြဲ႔တံဆိပ္ႏွင့္ စလြယ္ႀကီး၊ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးသခင္ျမႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္တာသိမ္းေမာင္တို႔အား မြန္ျမတ္ေသာဘ႑ာ ဒုတိယတန္းဘြဲ႔တံဆိပ္ႏွင့္ ဗမာ့ကာကြယ္ေရး တပ္မေတာ္ စစ္ေသနာပတိ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအား တက္ေနတတိယတန္း ဘြဲ႔တံဆိပ္ႏွင့္ စလြယ္လတ္တို႔ကို ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့သည္။
ဂ်ပန္စစ္ေသနာပတိ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ကာဝါဘီ က စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရက္ေန႔ နံနက္ ၇ နာရီ ၃၀ မိနစ္တြင္ လြတ္လပ္ေရးေပး၍ ဗမာႏုိင္ငံအစိုးရ ဖြဲ႔စည္းသည့္အခါ ႏိုင္ငံေတာ္ အဓိပတိအျဖစ္ ဗမာႏိုင္ငံအစိုးရအဖြဲ႔ကို ဦးေဆာင္ေစခဲ့သည္။
၁၉၄၄ ၾသဂုတ္၂၃တြင္ ေခတၱျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ဂ်ပန္သံအမတ္ မစၥတာကီတာဇာဝါႏွင့္ သံမႉး မစၥတာရိွမတ္ဇုတို႔က ဂ်ပန္ဧကရာဇ္ ဘုရင္မင္းျမတ္ကိုယ္စား The Grand Cordon of the Imperial Order of the Rising Sun with the Poulownia flower ဘြဲ႔တံဆိပ္ကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ စံအိမ္ေတာ္ဧည့္ခန္းမ၌ ႏိုင္ငံေတာ္အဓိပတိ ေဒါက္တာဘေမာ္အား အပ္ႏွင္း၍ ဂ်ပန္ဧကရာဇ္ မင္းျမတ္၏ သဝဏ္လႊာကို ဆက္သခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ေသာ ဖတပလ မွ ျမန္မာႏိုင္ငံတဝန္းလံုး ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးဆင္ႏႊဲ၍ မဟာမိတ္တပ္မ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္းသို႔ ဝင္ေရာက္လာေသာအခါ ဂ်ပန္ေခတ္ျမန္မာအစုိးရ အဓိပတိႀကီး ေဒါက္တာဘေမာ္ႏွင့္ အစိုးရအဖြဲ႔ဝင္မ်ားႏွင့္ မိသားစုမ်ား ည ၉း၃၀ နာရီခန္႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ထြက္ခြာခဲ့ေလသည္။ စစ္ေျပးအစိုးရ အဓိပတိ ေဒါက္တာဘေမာ္ အစိုးရအဖြဲ႔သည္ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ယိုးဒယား-ျမန္မာ ေသမင္းတမန္မီးရထားလမ္းအတိုင္း မီးရထားျဖင့္ ယိုးဒယား(ထိုင္း)ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္သြားသည္။ ယင္းေနာက္ ေဒါက္တာဘေမာ္သည္ ယိုးဒယားႏိုင္ငံမွတဆင့္ ကေမာၻဒီးယား၊ ကေမာၻဒီးယားမွတဆင့္ ထိုင္ဝမ္ကၽြန္းသို႔ ေလယာဥ္ျဖင့္ ထြက္ခြာသြားသည္။ ယင္းေနာက္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္ရိွသြားသည္။ ေဒါက္တာဘေမာ္ လြတ္ေျမာက္သြားေသာ္လည္း ထိုင္းႏိုင္ငံ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕တြင္ ၿဗိတိသွ်စစ္ဘက္ဆိုင္ရာတို႔က စစ္ေျပးအစုိးရ အဓိပတိ ေဒါက္တာဘေမာ္၏ဇနီး ေဒၚခင္မမေမာ္၊ သားသမီးမ်ားႏွင့္ ယင္းတို႔၏လံုျခံဳေရးအရာရိွ ဗိုလ္ရန္ႏိုင္ (ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္) တို႔အား ဖမ္းဆီးခဲ့သည္။
ဂ်ပန္တို႔လက္နက္ခ်ၿပီးေနာက္ ေဒါက္တာဘေမာ္သည္ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ တိုက်ဳိၿမိဳ႕သို႔သြားေရာက္၍ ၿဗိတိသွ်တပ္ဖြဲ႕မွ ဗိုလ္မႉးႀကီးဖစ္ဂ်က္စ္ (Col.Figesse) ထံ လက္နက္ခ်ခဲ့သည္။ ေဒါက္တာဘေမာ္သည္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ ဘူဂါမိုအက်ဥ္းေထာင္တြင္ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လအထိ အက်ဥ္းက်ခံရၿပီးေနာက္ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္ခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ၾသဂုတ္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ျပန္လည္ေရာက္ရိွခဲ့သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔ ျပန္လည္ေရာက္ရိွၿပီးေနာက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ေသာ ဖဆပလအဖြဲ႔ႀကီးသို႔မဝင္ေတာ့ဘဲ သီးျခား ‘မဟာဗမာ’ ပါတီကို တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ခ်ဳပ္ဆိုေသာ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္ကို မေထာက္ခံဘဲ ျပင္းထန္စြာ ေဝဖန္႐ႈံ႕ခ် ကန္႔ကြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ ဧၿပီလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပေသာ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲကို ဂဠဳန္ဦးေစာ၊ သခင္ဗစိန္တို႔ႏွင့္ ေပါင္း၍ ‘ေစာ၊ စိန္၊ ေမာ္’ မဟာမိတ္ဖြဲ႔ကာ သပိတ္ေမွာက္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား လုပ္ၾကံခံရေသာအခါ အတိုက္အခံ ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္တဦးအျဖစ္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁ ရက္ေန႔မွ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔အထိ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ပုဒ္မ (၅) အရ အက်ဥ္းခ်ခံရသည္။ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္တြင္ အမ်ဳိးသားေပါင္းစံုမဟာအဖြဲ႔ နာယကအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္သည္။ ၁၉၆၆ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ ထပ္မံ အက်ဥ္းခ်ခံရသည္။
ေဒါက္တာဘေမာ္သည္ ၁၉၂၆ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ ေဒၚခင္မမေမာ္ႏွင့္ လက္ထက္၍ သားသံုးဦး (ဇာလီေမာ္၊ ဗညားေမာ္၊ ေနတာေမာ္)၊ သမီးေလးဦး (တင္ဇာေမာ္၊ ေဒါက္တာမာလာေမာ္၊ ေဒါက္တာသီတာေမာ္၊ ဥမၼာေမာ္) တို႔ကို ေမြးဖြားထြန္းကားခဲ့သည္။ ဇနီးျဖစ္သူ ေဒၚခင္မမေမာ္မွာ ခင္ပြန္းသည္၏ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အကူအညီ အေထာက္အပံ့ေပးႏိုင္၍ ထူးခၽြန္ထက္ျမက္ေသာ အမ်ဳိးသမီးတဦးအျဖစ္ ထင္ရွားသည္။ ဂ်ပန္ေခတ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အမ်ဳိးသမီးအဖြဲ႔ ဥကၠ႒အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ေဒါက္တာဘေမာ္သည္ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ Break through in Burma: Memories of a Revolution ၁၉၃၉-၁၉၄၆ (႐ုန္းထြက္ခဲ့ေသာ ျမန္မာျပည္) ဟူေသာ စာအုပ္ကိုေရးသား၍ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ေယးတကၠသိုလ္မွ ပံုႏိွပ္ထုတ္ေဝခဲ့သည္။ သူတို႔၏ အျခားထင္ရွားေသာ စာအုပ္မ်ားမွာ Buddhist Mysticism; A Psychological Study (၁၉၂၄) ႏွင့္ New Order Plan for Burma (၁၉၅၀) တို႔ျဖစ္သည္။
ျမန္မာသမိုင္းတေကြ႔တြင္ ထင္ရွားခဲ့ေသာ ေဒါက္တာဘေမာ္သည္ ၁၉၇၇ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၉ ရက္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ တကၠသိုလ္ရိပ္သာလမ္း အမွတ္ ၈၁(က) ေနအိမ္၌ ကြယ္လြန္ခဲ့ေလသည္။
0 comments