In memory of the 100th Anniversay of the birth U Khin Maung Latt and Daw Khin Myo Chit (1915-2015), Collection of portraits of their contemparies in Burmese literature and histroy

Wednesday, September 2, 2015

လူထု ေဒၚအမာ – လြမ္းပါဘိတယ္ ေရးေဖာ္မႀကီးရယ္

   
လူထု ေဒၚအမာ – လြမ္းပါဘိတယ္ ေရးေဖာ္မႀကီးရယ္
(မုိးမခ) ၾသဂတ္စ္ ၂၆၊ ၂၀၁၅
=======
ကိုင္း – ေျပာလုိက္စမ္းမယ္၊ ေသာင္းေျပာင္းေထြလာ။
ကြၽန္မသမီး စာအုပ္ဆုိင္ထဲမွာ “ကုိင္း – ေျပာလုိက္စမ္းမယ္ ေသာင္းေျပာင္းေထြလာ” ဆုိတဲ့ စာအုပ္ကေလး ေရာက္လာတာ ေတြ႕လုိက္ေတာ့  အဖံုးေပၚက ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ပံုကေလးကို ျမင္လုိက္ရတာ၊ သူ႔ကို ရုတ္တရက္ တကယ္ပဲ ေတြ႕လုိက္ရ သလုိ ဝမ္းသာသြားမိတယ္။ဒါေၾကာင့္ မေနႏုိင္ မထုိင္ႏုိင္ အဲဒီစာအုပ္ကေလးဆြဲယူၿပီး အဖံုးကဓာတ္ပံုကို အၾကာႀကီး အလြမ္းေျပ ၾကည့္ေနမိတယ္။ေၾသာ္- အနိစၥ၊ အနိစၥ။ လင္ေရာ မယားေရာ မရွိရွာၾကေတာ့ဘူးေလ။ ျဖစ္ရပံုမ်ား ဦးခင္ေမာင္လတ္ႀကီးက သူ႔အရင္ ကြယ္ လြန္ရွာသတဲ့။ကြၽန္မက ဦးခင္ေမာင္လတ္ကို ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္အရင္ သူတို႔ခ်င္း မသိခင္ကတည္းက သိတယ္ထင္ပါတယ္။ သူက မံုရြာသား၊ သူနဲ႔ကြၽန္မက ေက်ာင္းေနဖက္သူငယ္ခ်င္း။ ကြၽန္မတုိ႔ မႏၱေလး (၁၀) တန္းေအာင္တဲ့ႏွစ္မွာ သူကလည္း မံုရြာက (၁၀) တန္း ေအာင္ခဲ့ၿပီး မႏၱေလး ဥပစာေကာလိပ္မွာ လာဆံုၾကတယ္။ ၁၉၃၃ – ၃၄ – ၃၅ ခု မ်ားမွာေပါ့။သူ႔နာမည္ကို မသိပါဘူး။ တစ္ေက်ာင္းလံုးက သူ႔ကို “အရွည္ႀကီး” လုိ႔ ေခၚၾကေတာ့ ကြၽန္မတို႔ကလည္း  “အရွည္ႀကီး” လုိ႔ ေပါ့။ လူက ပိန္ပိန္ရွည္ရွည္ႀကီးကိုး။ ၿပီးေတာ့ အဂၤလိပ္စာေတာ္တယ္ဆုိတဲ့ သူ႔သတင္းက ဥပစာ ပထမႏွစ္မွာပဲ ထြက္ေနတဲ့ သတင္း။ အဲဒီေတာ့ ဒီလု္ိလူကုိ ကြၽန္မတုိ႔က ဘယ္အလကားထားႏုိင္ပါ့မလဲ။ မွတ္စုေတြ ဝုိင္းအေရးခိုင္းၾကတာေပါ့။ အရွည္ ႀကီးက ဘာခုိင္းခုိင္း ရယ္ၿဖဲ ရယ္ၿဖဲနဲ႔ ညတြင္းခ်င္းလုပ္ေပးတာပဲ။ ေနာက္မနက္ဆုိရင္ သူ႔ဆီက အဂၤလိပ္လုိေရးလာတဲ့  မွတ္စုရတာပဲ။ သူလာတဲ့အခါ တျခားေက်ာင္းသားေတြက “မုိးထိေအာင္ ေလွကားေထာင္ အရွည္ႀကီး၊ အရွည္ႀကီး” နဲ႔ ဝိုင္း သံခ်ပ္ထုိးၾကတာပဲ။ အဲဒီေတာ့လည္း သူက ရယ္ေနတာပဲ။ ဦးလွနဲ႔ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္တုိ႔ကလည္း ကြၽန္မနဲ႔ဦးလွ မသိခင္ကတည္းက အသိအကြၽမ္းျဖစ္ေနၾကပါတယ္။  ကြၽန္မလည္း ေနရွင္ နယ္ေက်ာင္းထြက္၊ သူလည္း ေနရွင္နယ္ေက်ာင္းထြက္။ ဒါေပမယ့္ သူနဲ႔ကြၽန္မ ဘယ္ေက်ာင္းမွာမွ မေတြ႕ခဲ့ဖူးဘူး။ ဦးလွနဲ႔ က်ေတာ့ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္က ရန္ကုန္မွာ လူငယ္မ်ား ႀကီးပြားေရးအသင္းကက်င္းပတဲ့ စကားရည္လုပြဲတစ္ခုမွာ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ ဝင္စကားေျပာတဲ့ဓာက္ပံု ကြၽန္မဆီမွာ ရွိတယ္ေလ။ ဦးလွယူလာတဲ့ ဓာတ္ပံုေပါ့။
ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္နဲ႔ ဦးခင္ေမာင္လတ္တို႔ အိမ္ေထာင္ျပဳၾကတာ ကြၽန္မတုိ႔နဲ႔ တစ္ႏွစ္တည္းပါပဲ။ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္နဲ႔ ကြၽန္မတုိ႔ႏွစ္ ေယာက္ က်င္လည္ၾကတဲ့ ဘဝေတြက တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ေဝးၾကတာမွ မဟုတ္ဘဲကလား။ အဲဒီေတာ့ နဂုိက ခင္မင္ရင္းစြဲေတြမုိ႔ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ေလးစားခ်စ္ခင္မႈက အလုိလုိ ျဖစ္လာေတာ့တာေပါ့။
ကြၽန္မ မွတ္မိေသးတယ္။ တစ္ခါေတာ့ သူတုိ႔လင္မယား မႏၱေလးကိုလာၾကတယ္။ ကြၽန္မတုိ႔က ထမင္းေကြၽးေတာ့ ကြၽန္မ ေကြၽးတဲ့ ဟင္းစပ္က ထမင္းၿမိန္္ၾကလြန္းလုိ႔တဲ့၊ ထမင္းစားၿပီးတဲ့အခါ လင္မယားႏွစ္ေယာက္ ထုိင္မေနႏုိင္လုိ႔ အိမ္ေပၚမွာ လမ္းေလွ်ာက္ေနၾကရတယ္။ ကြၽန္မက ဘာနဲ႔ေကြၽးတာလဲ ေမးပါဦး။ ႏွမ္းဖတ္ခ်ဥ္သုပ္နဲ႔ ဘူးသီးနဲ႔ ၾကက္သားႁပြန္း ဟင္းနဲ႔ပါ။ ဒီထမင္းစားပြဲအၿပီးမွာ သူတုိ႔ကလည္း ေျပာလုိ႔မဆံုး၊ ဝမ္းသာလုိ႔မၿပီး၊ ကြၽန္မတို႔ကလည္း ေပ်ာ္လုိ႔ရြင္လုိ႔၊ ေနာက္ လာခဲ့ၾကဦး ေနာ္လုိ႔ မွာရတာ အထပ္ထပ္။
ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ပန္းၿခံထဲမွာ ပန္းပင္ေတြႏႈိက္ရင္းနဲ႔ တစ္ေန႔ေတာ့ ပိုးေကာင္တစ္ေကာင္က မ်က္ႏွာကို ဝင္ကုိက္သြားလုိ႔တဲ့။ သူ႔ မ်က္ႏွာ နီၿပီး ေရာင္ေနရစ္တယ္။ အဲဒီပုိးကုိက္ရာဟာ မေပ်ာက္ဘဲနဲ႔ တစ္ေန႔တစ္ျခား ဆုိးဝါးလာလုိက္တာ အနာႀကီးေရာဂါနဲ႔ တူတူလာၿပီး ဒီေရာဂါဟာ ေသရာပါရွာပါေရာလား။
သူ မက်န္းမာေနေတာ့လည္း ကြၽန္မက လူႀကံဳရွိရင္ သူႀကိဳက္တဲ့ အညာစာ၊ မႏၱေလးစာကေလးေတြကို ထည့္ထည့္ပုိ႔တယ္။ ပုိ႔တုိင္း သူ႔ဆီက စားလုိ႔ဘယ္လုိေကာင္းတာ၊ ဘယ္လုိၿမိန္တာဆုိတဲ့ သတင္းရတယ္။ သူ႔ေမြးေန႔ဆုိရင္လည္း ကြၽန္မက လူမ သြားႏုိင္ေပမယ့္ သူ႔ဆီကုိ သတိတရ စာအၿမဲတမ္းေရးတယ္။ သူ႔စာအုပ္ထြက္ရင္ ဘာထြက္ထြက္ ကြၽန္မတို႔ဆီကို အမွတ္တရ သူကေပးသလု္ိ၊ ကြၽန္မတုိ႔ကလည္း စာအုပ္ထြက္ရင္ သူတုိ႔လင္မယားကို မေမ့ဘူး၊ ပုိ႔တာခ်ည္းပါ။
ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ အိပ္ရာေက်ာကပ္ျဖစ္တာ ေတာ္ေတာ္ၾကာပါၿပီ။ အဲဒီကာလအတြင္း ကြၽန္မ သူ႔ဆီကုိ သံုး ေခါက္ပဲေရာက္ပါတယ္။ ေရာက္တဲ့အေခါက္တုိင္း သူ႔ၾကည့္ရတာ နာလန္ျပန္ထူမယ္ မထင္ဘူးလုိ႔ ေအာက္ေမ့ ခဲ့တာခ်ည္းပဲ။ ဦးခင္ေမာင္လတ္ကေတာ့ က်န္းလည္းက်န္းမာတယ္။ သူ႔ဇနီးကိုလည္း ၾကင္ၾကင္နာနာ စိတ္ရွည္ လက္ရွည္ ျပဳစုရွာတယ္။ တစ္ေန႔ေတာ့ လူမမာကုိ ျပဳစုေနတဲ့ ဦးခင္ေမာင္လတ္ ရုတ္တရက္ ဆံုးသြားတယ္လုိ႔ သတင္းၾကားရေတာ့ ကြၽန္မကို အံ့ၾသလုိ႔။ လူ႔ဘဝဆုိတာမ်ား ဆန္းလုိက္တာ။ မထင္တာလဲ ျဖစ္တာပဲေနာ္လုိ႔လည္း ေအာက္ေမ့မိတယ္။ ၿပီးေတာ့ ယဲ့ယဲ့ရွိရွာတဲ့ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္တစ္ ေယာက္ေတာ့ ေႂကြရွာေတာ့မယ္လုိ႔ ေအာက္ေမ့ၿပီး သူ႔သတင္းကုိ မၾကားခ်င္ေပမယ့္ ၾကားရခါနီးၿပီလုိ႔ ထင္ခဲ့တယ္။
အဘုိးႀကီး အဘြားႀကီး လင္မယားႏွစ္ေယာက္ ရွိၾကရင္ တစ္ေယာက္ေသမင္းေနာက္လုိက္သြားရရင္ က်န္တစ္ေယာက္က ၾကာၾကာအသက္ရွည္ၿပီး က်န္မေနရစ္တက္ဘူး။ က်န္းမာေရးေကာင္းေနေသးတယ္ဆုိေပမယ့္ စိတ္ဓာတ္က်ၿပီး ေသရာ လုိက္ၾကတာပဲ။ ၾကာၾကာတစ္ေယာက္တည္း မေနရစ္တက္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ မမာေနရွာတဲ့  ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္အတြက္ ကြၽန္မက ေၾကာင့္ၾကတယ္။
ႏုိ႔ေပမယ့္ ဒီလူမမာက အသည္းမာလုိက္တာ၊ အံ့မခန္းလိလိ။ ဦးခင္ေမာင္လတ္ ဆံုးၿပီးတဲ့ေနာက္ ႏွစ္ႏွစ္ေက်ာ္ သူက အ သက္ရွည္ေနပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္လုိ စိတ္ဓာတ္မာတဲ့အမ်ဳိးသမီးကေတာ့ ရွာမွ ရွားပါပဲလုိ႔ လက္ဖ်ားခါ မိပါတယ္။
ကြၽန္မကို ဂ်ပန္ျပည္ေရာက္ ျမန္မာအမ်ဳိးသားေတြက ၁၉၉၈ ခု တုန္းက ကန္ေတာ့ခဲ့သလုိ သူတုိ႔က “ဒီ ၁၉၉၉ ခုနွစ္မွာ စာေရးဆရာမႀကီး ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ကို ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ကန္ေတာ့မွာ။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာမႀကီး က်န္းမာေအာင္၊ အသက္ရွည္ ေအာင္ေနပါလုိ႔ ေျပာေပးပါ” လုိ႔ မွာပါတယ္။ သူတို႔ေျပာလုိ႔ ကြၽန္မက ၁၉၉၈ ခုမကုန္ခင္တုန္းက ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ဆီကို ဒီ သတင္းပုိ႔တယ္။ သူ အကန္ေတာ့ခံရမွာပဲ။ မမာေပမယ့္ အိပ္ရာေပၚကေနၿပီး အကန္ေတာ့ခံမွာပဲလုိ႔လည္း ထင္တယ္။ ႏုိ႔ေပမယ့္ ၁၉၉၉ ခု ႏွစ္ဆန္း (၂) ရက္ေန႔မွာ သူက ကြယ္လြန္သြားရွာတယ္။
သူဆံုးၿပီးဆုိေတာ့ ေရးေဖာ္မႀကီးတစ္ေယာက္ ဘဝနိဂံုး အဆံုးသတ္သြားရွာၿပီေကာလုိ႔ နွေျမာလုိက္ တာ။ နွေျမာတယ္ဆုိတာ ရုိးူရုိးႏွေျမာတာအျပင္ သူေရးတဲ့လုိင္း ကုိယ္မေရးႏုိ္္င္တာမုိ႔ ပုိၿပီး ႏွေျမာရပါတယ္။   အဂၤလိပ္လုိ လူတန္းေစ့ေအာင္ ေရးႏုိင္တဲ့ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးတစ္ေယာက္မုိ႔ သာလုိ႔ ႏွေျမာမိပါေသးတယ္။
ခု သူေသာင္းေျပာင္းေထြလာမွာေရးခဲ့တဲ့ ေဆာင္းပါးတခ်ိဳ႕ စုေပါင္းၿပီး စာအုပ္ကေလးလုပ္ထားလုိ႔ အလြမ္းေျပ ဖတ္ၾကည့္ လုိက္ေတာ့ သူနဲ႔ကြၽန္မနဲ႔ လူခ်င္းတစ္ခါ ျပန္ဆံုၾကၿပီး သူေျပာေနတာေတြ နားေထာင္ရသလုိ သူ႔ေဆာင္းပါးေတြက သူ႔အ သံေတြ ထြက္ေနတယ္ေလ။
သူ႔ေဆာင္းပါးေတြထဲမွာ ကြၽန္မတို႔ ျမန္မာေတြ အဂၤလိပ္စာသင္ၾကေပမယ့္ သင္တဲ့လူတုိင္း တတ္ၾကတာမဟုတ္ဘူး၊ တကယ္ တတ္ခ်င္ရင္ ဘယ္လုိသင္ၾကဆုိတဲ့ အႀကံျပဳခ်က္ေတြပါတယ္။ သူ႔အႀကံျပဳခ်က္ေတြက တကယ္အဖုိးတန္တာေတြပါ။ ဒါ ေၾကာင့္ လူငယ္လူရြယ္ေတြ အဂၤလိပ္စာကို အဲဒီလုိ နည္းမွန္မွန္ လမ္းမွန္မွန္ သင္ယူတတ္ေအာင္ ေက်ာင္းသားလူငယ္တုိင္း ဖတ္သင့္ပါတယ္။
ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္က ျမန္မာစာကိုလည္း တကယ္ဖတ္ခဲ့၊ တကယ္က်က္ခဲ့တဲ့ အမ်ဳိးသမီးႀကီး၊ စာေရးခ်င္ရင္ စာဖတ္လုိ႔ သူေျပာတဲ့ ေဆာင္းပါးေတြ တကယ္အဖုိးတန္ပါတယ္။
ဒီေခတ္လူငယ္ေတြက ႏုိင္ငံျခားက စာေပအေၾကာင္းေတြကို ေျပာတတ္ ေရးတတ္မွ ေခတ္မီတယ္၊ စတုိင္က်တယ္၊ လူရာ ဝင္တယ္ ထင္ေနၾကတာ၊ ႏုိင္ငံျခားစားေရးဆရာ၊ ကဗ်ာဆရာေတြရဲ႕ နာမည္ေတြကို တည့္ ေရးႏုိင္ရင္ ေကာင္းတယ္ ထင္ၾကတယ္။ ကုိယ့္ျမန္မာစာရဲ႕ တည္ေဆာက္ၿပီးသားရွိတဲ့ အမ်ဳိးသားစာေပ အေဆာက္အအံုနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ စမ္းတဝါးဝါး ရွိသူက ရွိတယ္၊ ဘာမွန္းကုိ မသိတယ္လူက မသိဘူး။ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္က အဂၤလိ္ပ္စာ အေရးေကာင္းတဲ့ စာေရးဆရာမ ႀကီးသာျဖစ္တယ္။ ကုိးခန္းပ်ိဳ႕ကို ထံုးလုိေခ် ေရလုိေႏွာက္ထားတာ။ ကုိယ့္မူလဘူတဟာ ဘာမွန္းမသိဘဲနဲ႔ သူမ်ားကုိသာ အထင္ႀကီးေနရင္ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္က အေျခမခုိင္တာမုိ႔ ခုိင္ၿမဲတဲ့အလွကို မဖန္တီးႏုိင္ပါဘူး။
ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ ေသာင္းေျပာင္းေထြလာမွာ ေရးသြားတဲ့ ေဆာင္းပါးေတြကို လူငယ္ေတြ မ်ားမ်ားဖတ္ေစခ်င္လွပါတယ္။
သူ႔လက္ရာကေလးေတြ စာအုပ္မျဖစ္ေသးတာ က်န္ပါေသးတယ္၊ အမ်ားႀကီး။ အဲဒါကို သားခင္ေမာင္ဝင္းနဲ႔ သမီး မိမိတုိ႔က စုေဆာင္းၿပီး စာအုပ္ကေလးေတြျဖစ္လာေအာင္ ႀကိဳးစားၾကပါဦးလုိ႔ တုိက္တြန္းပါတယ္။
ဦးခင္ေမာင္လတ္နဲ႔ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္တုိ႔ဟာ လူေကာင္းသူေကာင္းေတြမုိ႔ ေကာင္းရာသုဂတိ လားၾကမွာပါ။ ႀကံဳႀကိဳက္ရင္ ျမန္မာ ျပည္သူေတြရဲ႕ ပညာအရည္အခ်င္း ျမင့္မားေရးအတြက္ ဆက္လက္ရြက္ေဆာင္ေပးၾကပါဦးလုိ႔ ပန္ၾကားခ်င္ပါတယ္။

0 comments